Słowa światła i miłości
Św. Jan od Krzyża (Jan de Yepes)

ZASADY MIŁOŚCI

(Puntos de amor)

79. Umartwiaj język i myśli i odnoś zawsze uczucia do Boga, a roz-płomieni się twój duch boskim żarem.

80. W samym tylko Bogu szukaj pokarmu dla duszy. Porzuć starania o rzeczy zewnętrzne, a nabywaj pokoju i skupienia serca.

81. W miłosnej pamięci o Bogu szukaj pokoju ducha, a gdy potrzeba ci mówić, nie trać tego spokoju i równowagi.

82. Miej wciąż w pamięci życie wiekuiste i to, że najbardziej wyzuci, ubodzy i pokorni cieszyć się będą największym szczęściem i chwałą u Boga.

83. Raduj się zawsze w Bogu, który jest twym zbawieniem (Łk 1, 47) i myśl, że dobrze jest cierpieć w jakikolwiek sposób dla Niego, który jest tak dobry.

84. Bądźcie nieprzyjaciół karni samych siebie i z świętą surowością dążcie do doskonałości, wiedząc, że z każdego słowa wymówionego poza posłuszeństwem, zażąda Bóg rachunku.

85. Pragnij gorąco, aby Bóg uzupełnił dla swej czci twoje braki, o których On tylko wie.

86. Ukrzyżowana w duchu i zewnętrznie z Chrystusem, będziesz żyła z nasyceniem i zadowoleniem swej duszy, pozyskując ją w swej cierpliwości (Łk 21, 19).

87. Przylgnij z miłosną uwagą do Boga, nie pragnąc poznawać w Nim rzeczy szczegółowych.

88. Miej zawsze ufność w Bogu, ceniąc w sobie i w twych siostrach to tylko, co Bóg ceni, to jest skarby duchowe.

89. Wejdź do swego wnętrza i pracuj z myślą o twym Oblubieńcu, który wciąż jest z tobą darząc cię miłością.

90. Nie dopuszczaj nigdy do serca myśli, nie mających wartości duchowych, by cię snadź nie pozbawiły upodobania do rzeczy duchowych i skupienia.

91. Niechaj ci wystarcza Chrystus Ukrzyżowany, z Nim cierp i odpoczywaj, a przez to wyzujesz się z wszelkich ciężarów zewnętrznych i wewnętrznych.

92. Staraj się, by wszystkie rzeczy byty niczym dla ciebie i ty niczym dla nich, a zapomniawszy o wszystkim przebywaj w skupieniu ze swym Oblubieńcem.

93. Miłuj trudy i uważaj je za mało znaczące, aby się przypodobać Oblubieńcowi, który nie wahał się poświęcić swego życia dla ciebie.

94. Miej odwagę przeciwstawić się w swym sercu wszystkiemu, co cię odwodzi od Boga i bądź przyjaciółką cierpień Chrystusowych.

95. Wyzuj się ze wszystkich rzeczy i nie miej upodobania w doczesności, a odkryje twa dusza dotąd nie znane skarby.

96. Dusza miłująca nie nuży siebie, ani innych.

97. Ubogich nagich okrywają szatami; i duszę ogołoconą ze swych pożądań z konieczności okryje Bóg swą czystością, szczęściem i upodobaniem.

98. Są dusze tarzające się w błocie, jak brudne stworzenia, lecz są inne, jak ptaki wzlatujące w jasne przestworza i w nich się oczyszczające.

99. Jedno Słowo wypowiedział Ojciec, którym jest Jego Syn i to Słowo wypowiada nieustannie w wieczystym milczeniu; w milczeniu też powinna słuchać go dusza.

100. Mierźmy prace do siebie a nie siebie do prac.

101. Kto nie szuka krzyża Chrystusowego, nie szuka chwały Jego.

102. By rozmiłować się w duszy, nie patrzy Bóg na jej wielkość, lecz na głębię jej pokory.

103. Tego, "kto się Mnie zaprze przed ludźmi, tego zaprę się i Ja przed Ojcem moim", mówi Pan (Mt 10, 33).

104. Włosy często czesane są gładkie i nie ma trudności w zaczesy-waniu ich. Również dusza, która często bada swe myśli, słowa i czyny, będące jej włosami, i czyni wszystko z miłości dla Boga, będzie miała starannie zaczesane włosy. Wtedy wejrzy Oblubieniec na jej szyję i będzie nią ujęty, i zraniony zostanie jednym jej okiem, którym jest czystość jej intencji we wszystkich poczynaniach. Chcąc włosy dobrze rozczesać, zaczyna się od wierzchu głowy; również wszystkie nasze prace powinniśmy zaczynać od najwyższego punktu miłości Boga, by były czyste i błyszczące.

105. Niebiosa są stałe i niezniszczalne. Również dusze z natury niebiańskie są stałe i nie skłaniają się ku pożądaniom czy innym uchybieniom, gdyż w pewnym stopniu upodabniają się do Boga, nie zmieniającego się nigdy.

106. Nie szukaj pożywienia na niedozwolonych pastwiskach doczesności, gdyż "błogosławieni, którzy łakną i pragną sprawiedliwości, albowiem oni będą nasyceni" (Mt 5, 6). Bóg, będąc z natury Bogiem, nas chce uczynić bogami przez uczestnictwo, podobnie jak ogień zamienia wszystkie rzeczy w siebie.

107. Wszystko dobro, które tu mamy, jest nam pożyczane przez Boga; jest ono Jego własnością; Bóg i Jego dzieło jest to sam Bóg.

108. Mądrość przychodzi przez miłość, milczenie i umartwienie. Największą mądrością jest umieć milczeć i nie zważać na słowa, uczynki i życie innych.

109. Wszystko dla mnie i nic dla Ciebie.

110. Wszystko dla Ciebie i nic dla mnie.

111. Pozwól, by cię inni nauczali, rozkazywali ci, gardzili tobą i poddawali cię swej władzy, a będziesz doskonała.

112. Pięcioraką szkodę wyrządza duszy jakakolwiek namiętność: niepokoi ją, zamącą, brudzi, osłabia i zaślepia.

113. Doskonałość nie polega na tych cnotach, które dusza upatruje w sobie, lecz na tych, które Bóg w niej widzi. Sama bowiem jest niczym, nie powinna się więc chełpić ze siebie, lecz raczej upokarzać.

114. Miłość nie polega na odczuwaniu wielkich rzeczy, lecz na wielkim ogołoceniu i cierpieniu dla Umiłowanego.

115. Nie jest świat godny jednej myśli człowieczej, gdyż ona się Bogu należy; każdą więc myśl nie odnoszącą się do Boga kradniemy Mu.

116. Władze i zmysły mamy tylko tyle zajmować, ile to jest konieczne, a poza tym pozostawić je wolne dla Boga.

117. Niezważanie na cudze niedoskonałości, przestrzeganie milczenia i ustawiczne zajmowanie się Bogiem uwolni duszę od wielkich niedoskonałości, a uczyni ją panią wielkich cnót.

118. Trzy cechy znamionują skupienie wewnętrzne: pierwsza - brak upodobania w rzeczach przemijających; druga - upodobanie w samotności, milczenie i wybieranie tego, co doskonalsze; trzecia - jeżeli to, co powinno wspomagać duszę, jak rozmyślania, akty pobożne, niepokoi ją tak, iż nie ma na modlitwie innej podpory, tylko wiarę, nadzieję i miłość.

119. Jeżeli dusza ma więcej cierpliwości w trudach i więcej stałości w wyzbywaniu się pociech, jest to znakiem większego postępu w cnocie.

120. Pięć właściwości ma ptak samotny: wzlatuje ponad najwyższe wzniesienia, nie znosi towarzystwa nawet podobnego jemu, zwraca się pod wiatr, nie ma określonego koloru, śpiewa przyjemnie. Tak również i dusza kontemplatywna powinna się wznosić ponad przemijające rzeczy, traktując je jakby nie istniały, być przyjaciółką samotności i milczenia, nie cierpieć towarzystwa żadnego stworzenia. Powinna zwracać się zawsze pod powiew Ducha Świętego, idąc za Jego natchnieniami, aby przez swoją wierność stała się godna Jego towarzystwa. Powinna wreszcie nie mieć określonego koloru, nie przywiązując się do żadnej rzeczy, tylko spełniając wolę Bożą; i na koniec winna przyjemnie śpiewać w kontemplacji i miłowaniu swego Oblubieńca.

121. Nałogi dobrowolnych niedoskonałości, których się nie zwycięża, jak np.: wielomówność, drobne przywiązanie do osób, ubrania, celi, książki, jakiejś ulubionej potrawy, i inne drobnostki dla zadowolenia ciekawości, słuchu i tym podobne, nie tylko że nie pozwalają dojść do zjednoczenia z Bogiem, ale w ogóle do doskonałości.

122. Jeżeli chcesz się szczycić, a nie uchodzić za nierozumną, odrzuć wszystko, co nie jest twoje, a z reszty możesz się szczycić. Gdy jednak odrzucisz wszystko, co nie jest twoje, nic ci nie zostanie i z niczego masz się szczycić, by nie wpaść w próżność. Nawet gdy chodzi o dary łaski, które czynią ludzi przyjemnymi w oczach Boga, nie możesz się szczycić z nich, gdyż nie wiesz z pewnością, czy je posiadasz.

123. O, jak słodką jest obecność Twa, Boże, który jesteś mym najwyższym dobrem! Zbliżę się w milczeniu do Ciebie i ujrzę Twe stopy (por. Rt 3, 4), gdyż podnosisz mnie do zaślubin z Tobą i nie nasycę się, aż spocznę w Twych ramionach. I błagam Cię Panie, nie opuszczaj mnie w tym skupieniu, gdyż bez Ciebie wszystko utracę.

124. Gdy się uwolnisz od rzeczy zewnętrznych, wyzujesz z duchowych - nie będziesz uważała za własność swoją łask Bożych, nie usidli cię pomyślność, ani przeciwieństwa nie skrępują ci lotu.

125. Duszy z Bogiem złączonej lęka się szatan jak samego Boga.

126. Najczystsze cierpienie daje najjaśniejsze poznanie.

127. Jeśli dusza pragnie, by się jej Bóg oddal, najpierw sama powinna Mu się oddać całkowicie.

128. Dusza zjednoczona całkowicie z Bogiem przez miłość - nie ma nawet pierwszych nieporządnych poruszeń.

129. Starzy przyjaciele Boga cudem tylko upadają - są bowiem już ponad wszystkim, co wiedzie do grzechu.

130. O mój Umiłowany, wszystko, co przykre i bolesne, biorę dla siebie, a Tobie pozostawiam samą przyjemność i słodycz.

131. Najpotrzebniejsze do postępu jest milczenie przed Bogiem w pragnieniach i słowach; On bowiem najlepiej przyjmuje milczenie miłości.

132. Uwolnij się od służby, aby szukać Boga. Światło bowiem potrzebne w świecie zewnętrznym, by się ustrzec od wypadków, jest zbyteczne w świecie ducha, tam lepiej go nie widzieć -a dusza będzie miała większą pewność.

133. Więcej się nabywa w przeciągu jednej godziny w skarbach Bożych, niż w naszych własnych przez całe życie.

134. Pragnij być zapomniana od innych i przez siebie i nie patrz na cnoty czy uchybienia cudze.

135. Przebywaj sam na sam z Bogiem, czyń dobrze w ukryciu, ukrywaj dary Boże.

136. Cechą dusz mężnych, szlachetnych i serc ofiarnych jest pozostawanie w tyle, by inni byli ponad nimi. I pragną raczej dawać niż otrzymywać, aż do oddania samych siebie, gdyż uważają za zbyt wielki ciężar posiadać samych siebie, a bardziej im się podoba być posiadanym i wyzutym z siebie. Jesteśmy bowiem bardziej własnością owego Nieskończonego Dobra aniżeli swoją.

137. Wielkim złem jest uważanie więcej na dary Boże, niż na samego Boga. Modlitwa i wyzbycie się własności!

138. Rozważaj, jaka nieskończona mądrość, skryte tajemnice, jaki pokój, miłość i cisza rozlewają się w sercu Boga... Jak wzniosła jest ta mądrość, której sam Bóg naucza. To są owe tak zwane akty anagogiczne, rozpalające na wskroś serce.

139. Sekret sumienia traci na wartości i ulega skażeniu, ilekroć wyjawia się ludziom jego owoce, ponieważ za każdym razem jako wynagrodzenie otrzymuje się tylko owoc chwały przemijającej.

140. Mów mało i nie wtrącaj się do spraw, kiedy cię nie pytają.

141. Chodź zawsze w obecności Bożej i strzeż w sobie czystości, której cię Bóg naucza.

142. Nie uniewinniaj się i nie wzdrygaj się być napominana przez wszystkich; słuchaj z pogodnym obliczem nagany, wierząc, że to sam Bóg mówi.

143. Żyj tak, jakby tu nie było nikogo, tylko Bóg i ty, by twego serca nie zatrzymała jakaś rzecz ludzka.

144. Uważaj za wielką łaskę Bożą, jeśli czasem otrzymasz jakieś dobre słowo, nie zasługujesz bowiem na żadne.

145. Nigdy nie rozpraszaj serca nawet na najmniejszą chwilkę.

146. Nie słuchaj nigdy o słabościach ludzkich, a gdy się ktoś skarży, poproś pokornie, by nie mówiono o tym.

147. Nie narzekaj na nikogo, nie pytaj o niepotrzebne rzeczy, a w razie potrzeby uczyń to w krótkich słowach.

148. Nie cofaj się przed trudem, choćby ci się zdało, że mu nie podołasz. Niech wszyscy znajdują u ciebie współczucie.

149. Nie sprzeczaj się i nie wymawiaj nigdy słowa nieodpowiedniego.

150. Mów tak, byś nikogo nie uraziła i by twej mowy mogli wszyscy słuchać.

151. Nie odmawiaj niczego, choćbyś tego potrzebowała.

152. Nie wyjawiaj tego, co ci Bóg mówi, pamiętając o słowach oblubienicy: "Tajemnica moja dla mnie" (Iz 24, 16).

153. Staraj się o pokój serca, nie przejmując się niczym na świecie, wiedząc, że to wszystko przemija.

154. Nie myśl wcale o tym, kto jest z tobą, a kto przeciw tobie, starając się tylko Bogu przypodobać. Błagaj Go, by się działa zawsze Jego wola. Kochaj Go nad wszystko, bo On tego godzien.

155. Dwanaście gwiazd do korony najwyższej doskonałości: miłość Boga, miłość bliźniego, posłuszeństwo, czystość, ubóstwo, obecność w chórze, pokuta, pokora, umartwienie, modlitwa, milczenie, pokój.

156. Nie bierz nigdy za wzór postępowania człowieka, jakkolwiek byłby święty, gdyż szatan może ci przedstawić za przykład jego niedoskonałości. Weźmij sobie natomiast za wzór Chrystusa, który jest najdoskonalszy i najświętszy, a nigdy nie zbłądzisz.

157. Szukajcie w czytaniu, a znajdziecie w rozmyślaniu; pukajcie w modlitwie, a otworzą wam w kontemplacji.